اسکویجی چاپ سیلک ابزاری کلیدی است که وظیفه پخش مرکب روی سطح شابلون را بر عهده دارد و به دلیل نقش مهمش در کیفیت نهایی چاپ از اهمیت بالایی برخوردار است.
این ابزار با وجود ظاهر ساده اش برای عملکرد دقیق نیازمند شناخت ترکیبی از مهارت، فیزیک حرکت، و شناخت مواد می باشد. با توجه به اهمیت اسکویجی در صنعت چاپ در مقاله پیش روی به بررسی دقیق و فنی اسکویجی می پردازیم و موارد مختلفی از جمله اجزای تشکیل دهنده تا نحوه انتخاب بهترین نوع آن به همراه طریقه نگهداری اش را مورد بررسی قرار می دهیم.
اسکویجی چیست؟
اسکویجی (Squeegee) ابزاری است که برای پخش یکنواخت مرکب روی سطح شابلون استفاده می شود. این ابزار معمولاً از یک دسته چوبی یا پلاستیکی و یک تیغه انعطاف پذیر لاستیکی یا پلی یورتان تشکیل شده است. وظیفه اصلی اسکویجی، عبور دادن مرکب از روزنه های توری شابلون و انتقال آن روی سطح چاپ است.
کار با این ابزار به ظاهر ساده نیازمند دقت، زاویه و فشار کنترل شده می باشد و بر کیفیت خروجی نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
چرا اسکویجی ابزار پر اهمیتی است؟
در چاپ سیلک، تفاوت میان یک چاپ حرفه ای و یک چاپ بی کیفیت، در اغلب موارد به اسکویجی بازمی گردد. نوع تیغه، زاویه فشار، سختی یا نرمی آن و حتی سرعت حرکت اسکویجی، همگی پارامترهایی هستند که تعیین می کنند مرکب چگونه و با چه کیفیتی منتقل می شود.
اجزای اسکویجی چاپ سیلک
اسکویجی به عنوان اصلی ترین ابزار در چاپ سیلک اسکرین دارای دو اجزای مهم از جمله دسته و تیغه آن است.
دسته اسکویجی که معمولاً از چوب سخت یا پلاستیک ساخته می شود و طراحی ارگونومیک آن تأثیر مستقیمی بر راحتی کار اپراتور دارد. تیغه اسکویجی نیز که مهم ترین بخش آن به شمار می آید در اشکال، ضخامت ها و درجات سختی مختلف ساخته می شود و عملکرد دقیق آن مستقیماً بر نتیجه چاپ تأثیر خواهد گذاشت.
انواع تیغه اسکویجی
اسکویجی چاپ سیلک به طور کلی از چند تیغه مختلف برای استفاده برخوردار می باشد.
تیغه نرم با درجه سختی حدود 60 Shore برای چاپ روی سطوح ناهموار یا استفاده از مرکب های غلیظ مناسب است. تیغه متوسط با سختی بین 70 تا 75 Shore کاربرد عمومی تری دارد و در اکثر پروژه های چاپی انتخاب ایده آلی محسوب می شود.
در مقابل تیغه سخت با درجه سختی 80 تا 90 Shore برای چاپ هایی با جزئیات بالا و خطوط نازک کاربرد دارد. همچنین برخی اسکویجی ها دارای تیغه سه لایه هستند که امکان انعطاف بیشتر همراه با حفظ دقت بالا را فراهم می کنند.
زاویه و فشار در زمان استفاده از اسکویجی چاپ سیلک
یکی از مهم ترین فاکتورها در کیفیت نهایی چاپ، زاویه قرارگیری اسکویجی نسبت به سطح چاپ است.
به طور کلی زاویه رایج ۴۵ درجه است اما تغییرات کوچک در این زاویه می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه ایجاد کند. همچنین فشار یکنواخت و کنترل شده در حین حرکت اسکویجی باعث جلوگیری از نشت مرکب یا ایجاد هاله در چاپ خواهد شد.
اسکویجی چاپ سیلک دستی بهتر است یا اتوماتیک؟
در چاپ های دستی مهارت فرد اپراتور و تجربه او تأثیر زیادی بر کیفیت چاپ دارد، در حالی که در سیستم های اتوماتیک، حرکت اسکویجی به صورت یکنواخت و با قابلیت تنظیم دیجیتال زاویه، فشار و سرعت انجام می شود که منجر به نتایج یکنواخت تر و دقیق تر خواهد شد.
امروزه بسیاری از دستگاه های چاپ سیلک به صورت اتوماتیک و با دقت کامل فرآیند چاپ را انجام می دهند و منجر به صرفه جویی در وقت و هزینه ها می گردند.
این دستگاه ها در مقرون به صرفه ترین حالت از نوع دستگاه چاپ سیلک خانگی هستند و در مصارف مختلف از جمله مصارف خانگی و شرکت ها به کار گرفته می شوند.
چگونه بهترین اسکویجی چاپ سیلک را انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین اسکویجی چاپ سیلک بسته به نوع پروژه، نوع سطح چاپ، نوع مرکب مصرفی و حتی دمای محیط انجام می شود.
برای مثال در چاپ روی پارچه های پنبه ای و جذب مرکب بالا، اسکویجی نرم گزینه مناسبی است؛ در حالی که برای چاپ روی سطوح صاف و غیرقابل جذب مثل شیشه، اسکویجی با تیغه سخت عملکرد بهتری دارد.
نکات نگهداری و مراقبت از اسکویجی چاپ سیلک
اسکویجی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای چاپ سیلک اسکرین نیاز به نگهداری و مراقبت دارد.
به طوریکه پس از هر بار استفاده، باید تیغه اسکویجی را فوراً تمیز کرد تا مانع از خشک شدن مرکب و آسیب به تیغه شود.
همچنین تیغه باید در جای خشک، صاف و به دور از تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری شود. علاوه بر این باید از خم شدن، تاب برداشتن یا لب پر شدن تیغه جلوگیری کرد چرا که این آسیب ها موجب افت کیفیت چاپ خواهند شد.
در نهایت در صورت فرسوده شدن تیغه یا باید آن را تعویض کرد یا در صورت امکان با صیقل مجدد آن را بازیابی نمود.
جمع بندی
اگرچه اسکویجی در ظاهر تنها یک ابزار ساده است، اما در عمل یکی از تعیین کننده ترین اجزای چاپ سیلک محسوب می شود. انتخاب مناسب ترین اسکویجی چاپ سیلک، رعایت اصول کاربری و نگهداری صحیح آن باعث افزایش کیفیت چاپ خواهد شد و منجر به صرفه جویی در زمان، هزینه و کاهش خطا خواهد گردید.
بنابراین اگر قصد ورود جدی به دنیای چاپ سیلک دارید انتخاب بهترین نوع اسکویجی را دست کم نگیرید؛ چرا که دقت و تمیزی هر چاپ مستقیماً با این ابزار نه چندان پر زرق و برق گره خورده است.